Neuropsycholoog prof. Kramer: “Moeite doen om iemand te verstaan heeft gevolgen voor de gezondheid.”

Een op de vijf mensen tussen de vijftig en de tachtig jaar heeft gehoorproblemen.  Ik ben ook minder gaan horen, maar heb nog steeds moeite met het dragen van een hoortoestel. Ik weet dat het niet verstandig is, maar zoek nog steeds bevestiging daarvan. Is het echt zo belangrijk om ‘gehoorondersteuning’ te nemen? Ik vraag het neuropsycholoog Sophia Kramer, zij is hoogleraar Auditief Functioneren & Participatie aan het Amsterdam UMC. Zij is het die alles weet over de samenwerking tussen het brein en het gehoor.

Wanneer en waardoor wordt ons gehoor eigenlijk minder?
Prof. Kramer: ‘Zo rond de leeftijd van 20 jaar begint het gehoor al minder te worden, maar dat gaat heel langzaam en daarom merk je er dan vrijwel niets van. De achteruitgang gaat opeens in de versnelling vanaf het 50^e levensjaar. Die achteruitgang komt voornamelijk door slijtage van de haarcellen in het binnenoor. Dat het bij de een sneller gaat dan bij de ander kan door allerlei factoren komen, denk aan erfelijkheid, of de mate waarin je blootgesteld bent aan harde geluiden, maar ook maakt het uit of je rookt of niet. In ieder geval is ouderdomsslechthorendheid onomkeerbaar.’

Hmm, jammer maar kan je wel erger voorkomen? Met andere woorden kun je de achteruitgang afremmen?
‘Ja dat kan zeker, voor het gehoor geldt net als voor veel andere lichaamsfuncties: rust roest. Als je door het ouder worden bepaalde geluiden minder goed of niet meer hoort, kunnen de gedeelten van de hersenen die deze gehoorprikkels opvangen achteruit gaan en hun functie verliezen net zoals spieren die je niet meer gebruikt. Horen doe je dus niet alleen met je oren, maar ook met je brein. Als je een gehoorapparaat gebruikt wordt dat ongebruikte gedeelte weer wakker geschud. Ze helpen dus de hersenactiviteit op peil te houden.

Dus het is echt onverstandig om een gehoortoestel uit te stellen?
‘Ja, daar zouden we meer van op de hoogte moeten zijn. Meerdere onderzoeken hebben aangetoond dat er een verband is tussen gehoorverlies en cognitieve achteruitgang. Nieuw onderzoek laat zien dat het dragen van gehoorapparaten kan beschermen tegen die achteruitgang en verondersteld wordt dat het de kans op dementie kan verkleinen. Daar moet nog verder onderzoek naar gedaan worden. Er spelen ook nog andere dingen een rol bij minder kunnen horen: je gaat je uiterste best doen om een ander te verstaan en hoor je het niet goed dan ga je gissen wat die gene gezegd zou kunnen hebben. Dat kost heel veel energie wat niet alleen ten koste gaat van andere hersenfuncties die je voor dat gissen nodig hebt, maar er ook voor zorgt dat je aan het eind van de dag doodop bent of na een lange vergadering zegt, “pff ik volg het allemaal niet meer.” Uiteindelijk kan het ervoor zorgen dat je bepaalde situaties zoals feestjes of etentjes gaat vermijden.’

Wat raad je mensen aan die net als ik merken dat hun gehoor achteruitgaat?
‘Om eens te kijken of je gemotiveerd bent om een gehoortoestel aan te schaffen.
Daarvoor begin je bij de audicien of bij de huisarts om te kijken of er geen andere problemen zijn dan de ‘gewone’ gehoorachteruitgang. Het trommelvlies of middenoor kan bijvoorbeeld beschadigd zijn. In dat geval zal de huisarts of de audicien je doorverwijzen naar een kno-arts. Als je oren geen proppen hebben en niks mankeren gaat de audicien verder onderzoek doen en met je bespreken welk hoorapparaat bij je past. Nogmaals je moet echt willen want anders gebruik je ze niet. Maar, hoe vroeger je eraan went, hoe beter.’

Het gesprek met professor Kramer heeft mij weer aan het denken gezet.  In september ga ik voor de 2e poging. De afspraak met de audicien staat.

Wat zijn de eerste signalen van gehoorverlies?

• Je kunt gesprekken op feestjes, verjaardagen en restaurants niet goed horen en je stoort je aan het achtergrond geluid;
• Het zijn vaak anderen die het eerst merken dat je niet alles meer verstaat.
• Het zijn vooral de hoge tonen die in het begin minder goed worden waargenomen.

Je gehoor testen? De Nationale Hoortest van Amsterdam UMC op www.hoortest.nl/  geeft een goede en betrouwbare indicatie.

aanvulling januari 2024: nieuwe studie

Dit artikel van mij heeft eerder in het tijdschrift Nouveau gestaan.

Wil je zeker weten dat je niks mist van BLOW? Abonneer je dan op de gratis nieuwsbrief