atrofie

Waarom we het even over vaginale droogheid en atrofie moeten hebben

Een schrale vagina, een droge doos, een muts vol prikmieren. Onderzoek wijst uit dat zo’n 50% van de vrouwen in de overgang last heeft van vaginale droogheid. De helft! Dat is toch vreselijk. Moeten we dan maar geen seks meer hebben? Waarom praat niemand erover?  Tijd om er een deskundige bij te halen.

Dorenda van Dijken, gynaecoloog in het OLVG West ziekenhuis in Amsterdam, zucht al net zo diep als ik. “Er is zoveel onduidelijkheid over het hebben van een droge, pijnlijke vagina. Vrouwen worden met een kluitje in het riet gestuurd, er worden verkeerde producten gebruikt en er is veel miscommunicatie. Vaginale droogheid is een breed begrip. Je kunt pijn hebben aan de buitenkant waarmee de kleine en grote schaamlippen en clitoris worden bedoeld, of pijn of droogte aan de binnenkant, dus de holte waarin je ook een tampon stopt: de vagina. Je kunt alleen pijn hebben bij het vrijen, of ook een branderig, schraal gevoel krijgen tijdens het fietsen of het dragen van strakke kleding. Je kunt te maken hebben met een ontsteking of een strakker wordende vagina het zijn allemaal verschillende dingen. Je moet eerst in kaart brengen om wat voor probleem het gaat.”

Maar de oorzaak van al die problemen is toch wel dezelfde; de overgang?

“Ja veelal wel. Doordat er minder oestrogeen wordt aangemaakt wordt het vaginaweefsel en de epitheellaag dunner, droger en minder elastisch, dit noem je atrofie. Het gevolg hiervan zijn klachten als een pijnlijke droge vagina, een schraal gevoel bij het vrijen, roodheid van schaamlippen en het weefsel wordt gevoeliger voor infecties. Heel veel vrouwen denken dat ze te maken hebben met vaginale atrofie omdat ze pijn bij het vrijen hebben vanwege een droge vagina. Maar bijna 80% bedoelt daarmee te zeggen dat ze bij het vrijen niet vochtig zijn. Dat is echt iets anders.  De pijn of irritatie die atrofie op zich kan geven is natuurlijk niet bevorderlijk voor je opwinding, maar je kunt atrofie goed behandelen met een crème. Daarmee maak je de wand wat elastischer en dikker waardoor het vrijen echt geen pijn hoeft te doen. De beste zijn crèmes of zetpillen met estriol. Estriol is een sterk verzwakt oestrogeen. Omdat het plaatselijk gebruikt wordt en het om zo’n verzwakte vorm gaat zijn de risico’s op bijwerkingen vrijwel nihil. Daarnaast is er estradiol ook een oestrogeen in lage dosering, wat tevens de doorbloeding bevordert. Er bestaan ook andere natuurlijke en plantaardige producten maar die halen het niet bij oestrogeen. Vrouwen die atrofie hebben, hoeven dus geen pijn te hebben en zijn prima in staat om vochtig te worden als er maar voldoende zin en opwinding is. Wat heel belangrijk is om te weten is dat de vagina weliswaar in de ‘normale’ stand droger wordt rond de menopauze maar in opgewonden stand net zo vochtig kan worden. “

En als je klachten hebt aan de buitenkant van de vagina?

“Ook de huid van de schaamlippen wordt droger en dunner door de daling van oestrogeen dus ook daar kun je irritaties en wondjes krijgen. Dan hebben we het niet over vaginale atrofie. De buitenkant kun je goed behandelen met geurloze kokosolie of een neutrale vette zalf. Als je daarmee regelmatig smeert, houd je de huid soepel en zacht. De vagina kan ook strakker worden waardoor er een plooitje ontstaat, een zelfde soort plooitje dat je ziet als je een met je duim en wijsvinger de letter L vormt. Dat plooitje kan mee naar binnengaan bij het vrijen waardoor het pijn kan doen of scheuren, maar met een kleine ingreep is daar wat aan te doen. Daarnaast kan pijn bij het vrijen ook nog ontstaan door verhoogde bekkenbodemspierspanning. Dan werkt het hele gebied als een no-go-area. Daar helpt bekkenbodemfysiotherapie dan weer tegen. Een vaginale huidafwijking is ook nog mogelijk, een probleem wat weer meer bij de huidarts thuishoort. Wat ik maar wil zeggen, je moet eerst goed in kaart brengen waar het probleem ligt. Maar pure droogheid tijdens het vrijen komt dus vrijwel altijd door een gebrek aan zin en opwinding. Pijn is de grootste remmer op zin en opwinding. Kip en ei situatie dus.”

Maar vroeger kon je het gewoon doen zonder opgewonden te zijn en als je opgewonden werd, was je toch echt een stuk natter dan nu.

“Als je jong bent is de vaginawand nog zo soepel en doorbloed dat penetratie mogelijk is met minder opwinding en extra vocht. Nu de huid minder elastisch en dunner is, is dat veel lastiger. Het is echter nog steeds mogelijk om net zo vochtig te worden als vroeger, maar het kost meer moeite en tijd om opgewonden te raken. Als je echt een opwindingsprobleem hebt, moet je onderzoeken waar dat vandaan komt. Een seksuoloog kan je daarbij goed helpen. Heb je nog soloseks? Word je nog opgewonden van porno? Droom je over seks?  dat zijn belangrijke vragen. Een kleine groep vrouwen -zo’n 10 tot 15%%- heeft een tekort aan testosteron, het hormoon wat je gevoelig maakt voor seksuele prikkels. Door een bloedtest kun je dat achterhalen. Is het testosterongehalte te laag dan kun je door testosterongel het tekort aanvullen. Hoe dan ook is een glijmiddel -altijd op olie of siliconenbasis!-in ieder geval geen oplossing. Het is wel een plezierig hulpmiddel.”

Ik heb wel eens gehoord dat je met een laserbehandeling de vaginawand wat soepeler en dikker kunt krijgen.

“Ja dat klopt, vooral na de eerste behandelingen, maar ik ben er terughoudend in. Je moet de behandeling elk jaar herhalen en dan kun je een verlederde huid krijgen. Zolang de FDA (het Amerikaanse agentschap dat de kwaliteit van voedsel en medicijnen controleert, red) de behandeling nog niet heeft goedgekeurd ben ik niet overtuigd. Bovendien heeft onderzoek aangetoond dat het niet beter werkt dan crèmes met oestrogeen. Een laserbehandeling is duur en wordt niet vergoed.

Kan de boel letterlijk dichtgroeien als je het een lange tijd niet meer doet?

Het komt vaak voor dat vrouwen met vaginale atrofie geen seks meer hebben en het niet behandelen. Dan kan de vagina inderdaad nauwer worden. Maar als je zo’n oestrogeen crème gebruikt en je de ingang tijdens het smeren wat uitrekt en masseert kun je het gemakkelijk voorkomen. Als je geen partner hebt of geen seks hebt met penetratie kun je af en toe met een dildo ook de opening soepel houden. Ook al geldt ‘use it or lose it’, het is niet zo dat wanneer je vijf jaar geen seks hebt, je een probleem hebt. Wordt het 20 jaar dan is het een ander verhaal.

Lara, latrelatie (53)

Een jaar geleden had ik telkens als ik een lange fietstocht had gemaakt een branderig gevoel in mijn vagina, en ik had zelfs bloed in mijn onderbroek. Ik ben maar gestopt met fietsen en schoof het probleem voor me uit. Dat het vrijen niet goed ging, wijdde ik aan te weinig opwinding. Dan maar niet, dacht ik. Klaarkomen kan ook op een andere manier. Op een gegeven moment kreeg ik een oproepje voor een uitstrijkje bij de huisarts en dat deed zo ongelooflijk veel pijn dat ik dacht; dit is niet normaal, ik moet naar een gynaecoloog. Ik kreeg ook nog een bacteriële vaginose wat een gevolg is van die vaginale droogheid. De huisarts zei niets over atrofie en hielp me ook niet verder. De gynaecoloog daarentegen deed het zo goed, hij zag dat de vaginawand rood en geïrriteerd was en voor het eerst hoorde ik van de term vaginale atrofie. Sindsdien gebruik ik Vagifem een tablet met estradiol die ik met een inbrenghuls naar binnen schiet. Omdat het niet in de bloedbaan komt kan het totaal geen kwaad. Nu voelt alles weer helemaal ok. Ik ben niet van de barricade en heb geen zin om dit met vriendinnen te delen, maar ik vind het echt heel erg dat huisartsen hier zo weinig van weten.

Emilie (49), single

Het begon allemaal rond mijn veertigste. Telkens had ik na de seks een branderig gevoel. Omdat ik een weekendrelatie had, was het elke maandag raak. Ik ging ermee naar de huisarts die de ene keer dacht dat ik een schimmel had, de andere keer een soa, maar ik bleef er last van houden. Op een gegeven moment kreeg ik er ook last van als ik geen seks had. Ik ging een patroon zien. Telkens kreeg ik een paar dagen voor mijn ongesteldheid pijn. Ik vertelde de huisarts dat het hormoon-gerelateerd was maar die deed daar niks mee. Ik bleek vervroegd in de overgang te zijn, maar niemand die daar aan dacht. Ik kreeg steeds meer last, het leek wel alsof er een nest mieren in mijn onderbroek zat, het brandde als een gek, ik kreeg scheurtjes en nog steeds kon niemand me helpen. Op een gegeven moment las ik een tijdschrift over vaginale atrofie en hoe je daar met een laserbehandeling van af kunt komen. Ik ben gaan googlen en vond een gynaecoloog die de behandeling deed. Het bleek de oplossing te zijn. Een jaar lang ben ik klachtenvrij geweest, toen ben ik weer terug gegaan voor een tweede behandeling. Ik moet met vrijen nog steeds oppassen, het moet allemaal heel langzaam en voorzichtig gaan met glijmiddel en zo, maar voor de rest heb ik geen last meer. Het is van de gekke dat we hier zo weinig van weten.

Dit artikel schreef ik eerder in opdracht van Saar Magazine.

Wil je zeker weten dat je niks mist van BLOW? Abonneer je dan op de gratis nieuwsbrief

 

0 antwoorden

Plaats een Reactie

Meepraten?
Draag gerust bij!

Geef een reactie