huid haar hormonen

Huid, Haar en Hormonen

‘Het gaat nu ineens wel heel hard met die rimpels zeg, alsof je ze er in ziét springen,’ zei een vriendin laatst tegen me. ‘De hele boel staat op instorten.’

Ik herken het volledig. Tot mijn vijftig­ste leek het alsof de veroudering van de huid heel geleidelijk ging. Goed geregeld van de natuur, want dan kun je eraan wennen. Maar de laatste paar jaar gaat het zo snel, dat de achteruit­gang nu wel heel erg opvalt. Niks wen­nen! Nee, de kreukels en verslapping slaan toe waar je bij staat. Gisteren had ik ook weer zo’n moment; ik stond voor de spiegel te sporten en zag bij het oefenen met dumbbells ineens dat er allemaal plooien ontstonden in mijn bovenar­men. Plooien die er tot voor kort niet zaten. En wat dacht je van ouderdoms­vlekjes? Vorig jaar had ik ze echt nog niet, en nu zit er plotseling een aantal op mijn wangen en mijn handen. ‘Wie heeft dit nou weer bedacht?’ hoorde ik mezelf hardop zeggen toen ik ze opmerkte. Natuurlijk zijn er ergere dingen op de wereld, maar van mij mag het allemaal wel iets langzamer gaan.

En wie we dan eigenlijk moeten aan­kijken is ‘moeder menopauze.’ Zij is de grootste veroorzaker van het feit dat de huid in een versneld tempo droger wordt, meer rimpels vertoont, slapper wordt en donkere vlekjes krijgt. Het is allemaal een gevolg van veranderende hormoonspiegels. En dan gaat het met name om de drastische daling van de oestrogeenproductie. Oestrogeen is verantwoordelijk voor de aanmaak van collageen, wat weer zorgt voor een ste­vige en veerkrachtige huid. Daarnaast zijn oestrogenen essentieel voor de productie van bepaalde moleculen die water aantrekken om het vochtgehalte op peil te houden. Als er dus minder oestrogeen aangemaakt wordt, gaan al die fijne functies achteruit.

En niet alleen de huid heeft last van de oestrogeendaling, ook het haar wordt dunner en groeit minder snel. Vrouwe­lijke hormonen stimuleren namelijk de groei van het haar en beschermen het haarzakje. Als dat minder wordt, vallen haren ook sneller uit.

HORMOONSUPPLETIE

Maar voordat we nu met z’n allen in huilen uitbarsten: er valt echt een hele­boel te redden.

Nora Hendriks, huisarts gespeciali­seerd in healthy aging en schrijfster van het boek Het Menopauzetaboe weet er alles van. ‘Meestal melden vrouwen een jaar na de aanvang van de meno­pauze – de laatste ongesteldheid – dat ze vinden dat de huid ineens zo achter­uitgaat. Dat is echt opvallend. De huid is droger en laat meer fijne rimpeltjes zien, met name op de bovenlip. Dat het bij de een meer te zien is dan bij de ander, is vooral genetisch bepaald en uiteraard speelt de leefstijl een belang­rijke rol. Gezond van binnen betekent mooi van buiten, dat geldt ook voor de menopauze. Weinig slaap, roken, onge­zond eten doen de huid niet veel goeds. Vrouwen in de overgang komen in eer­ste instantie niet bij mij omdat ze plot­seling zoveel rimpels krijgen, nee, ze komen omdat ze klachten hebben, zoals slecht slapen, opvliegers en con­centratieverlies. Maar ik zie dat de hormoontherapie die ik voorschrijf ook duidelijk effect heeft op de huid. En dat is logisch, want de hormonale tekorten die ervoor zorgen dat de huid zijn elas­ticiteit verliest, worden aangevuld. Er zijn identieke-tweelingonderzoeken die ook laten zien dat vrouwen die hor­moonsuppletie gebruiken, er jonger uitzien dan vrouwen die dat niet doen. In Nederland is hormoonsuppletie nogal een taboe en zullen we al hele­maal geen hormonen voorschrijven om huid en haar in betere conditie te hou­den. In veel andere landen, vooral in Zuid-Amerika, is het heel gebruikelijk om tijdig met hormonen te beginnen om huidveroudering af te remmen. Veel onderzoek naar het effect van hor­moonsuppletie op de huid bij vijftig­plussers is er nog niet gedaan. Wel is aangetoond dat de beste effecten op osteoporose, dementie en bescherming van hart en vaten bereikt worden wan­neer je start met hormoontherapie bin­nen tien jaar na het begin van de menopauze. Waarschijnlijk geldt dat ook voor de huid. Wanneer je lange tijd geen hormoonsuppletie hebt gebruikt of ouder bent dan zestig, staan de receptoren voor hormonen in een slaapstand; hormoonsuppletie is dan niet aan te raden. Als je lichaamseigen hormonen gebruikt, goed gedoseerd, door een kundige arts voorgeschreven en als er geen contra-indicatie is, hoef je je geen zorgen te maken op een verhoogd risico op borstkanker.’

BEHANDELINGEN

Ook Marguerite van Randwijck, preventiearts en een van de oprichters van Holland Health Clinic, gelooft in de positieve werking van hormoonsuppletie op huid en haar. ‘Omdat ik ook cosmetisch arts-KNMG* ben, hoor ik heel vaak vriendinnen tegen mij zeggen: wat zie je er toch goed uit, dat komt zeker door fillers en botox. Maar de grap is, dat het niet daardoor komt, maar door de hormoonsuppletie die ik gebruik. Net zoals ik aan de kwaliteit van de huid kan zien of iemand rookt, kan ik het ook zien wanneer iemand in de overgang zit. Ik schrijf niet alleen lichaamseigen, maar ook reguliere hormonen voor zoals Femoston, zelfs de Mirena-spiraal kan een goede oplossing zijn voor vrouwen in de overgang. Iedere vrouw is anders en heeft een andere behoefte. Grofweg zou je kunnen zeggen dat vrouwen vanaf hun veertigste in de perimenopauze komen. Dat is een leeftijd waarop klachten beginnen en je met een arts zou kunnen bespreken wat verstandig is om te doen qua hormoonsuppletie. Een goede analyse vooraf is essentieel. Vergeet niet dat andere zaken minstens zo belangrijk zijn. Veertigers en vijftigers van nu zijn heel druk, slapen minder, hebben hoge stresslevels en eten niet altijd even gezond. Dat versnelt het verouderingsproces van de huid. Vooral suiker is funest voor huid en haar.’

Zijn er behandelingen die specifiek geschikt zijn voor vrouwen in deze levensfase? Behandelingen die helpen tegen een slapper en dunner wordende huid?

Marguerite van Randwijck: ‘Als cosmetisch arts kijk ik naar twee dingen: naar de huid zelf en naar de conditie eronder: de botstructuur, de spieren en het vetweefsel. Dat het volume in het gezicht minder wordt, dat de spieren slapper worden en het vet afbreekt, is een gevolg van een combinatie van algehele veroudering en dalende hormoonspiegels. De huid kun je verbeteren door behandelingen die gebruik maken van warmte zoals Ultherapy en laser, waarmee de aanmaak van collageen wordt gestimuleerd. Maar het betekent wel dat je het regelmatig moet blijven doen. De veroudering van de huid gaat door als je het niet regelmatig herhaalt. Dat geldt ook voor bindweefselmassage; dat helpt alleen als je het zo’n een keer per twee weken doet. Laser elk halfjaar. Zelf ben ik heel enthousiast over een skinbooster met hyaluronzuur. Dat is een heel dunne vorm van hyaluronzuur die met een klein naaldje op verschillende plekken in de huid (gezicht, hals, decolleté) wordt ingebracht. Dat zet de eigen fibroplasten in de huid aan tot de aanmaak van collageen. Maar ik ben voor elegant ouder worden, inclusief mooie rimpels, het gezicht moet niet ineens een heel andere shape krijgen.’

Nora Hendriks: ‘Voor mij staan injectables met hyaluronzuur bovenaan. Ze stimuleren de collageenaanmaak. Wat ook belangrijk is: om regelmatig naar een goede huidtherapeut of schoonheidsspecialist te gaan voor peelings met actieve ingrediënten. En we zouden het bijna vergeten, maar goede uv-bescherming helpt natuurlijk het best tegen huidveroudering.

Als het haar brozer of doffer wordt, uitvalt of gemakkelijk afbreekt, kun je ervan uitgaan dat er altijd een tekort is in de breedste zin van het woord. Dat kan dus oestrogeen zijn, maar ook – en dat is meestal het geval – een gebrek aan vitamine B12 of B8. Ook een vertraagd werkende schildklier zie je veel bij vrouwen in de overgang. Met een bloed- of urineonderzoek kun je dat gemakkelijk achterhalen.’

WAT OOK HELPT…
DE BESTE TIPS VAN NORA HENDRIKS & MARGUERITE VAN RANDWIJCK

■ VOEDINGSSUPPLEMENTEN

Het zijn vooral de B-vitamines zoals Biotine (B8), B11, B12 en B6, die effect hebben op de conditie van de huid en het haar. Je kunt ervan uitgaan dat alle gerenommeerde merken van supplementen een goede concentratie van vitamine B hebben. Vitamines in de vorm van bruistabletten zijn over het algemeen minder goed. Het beste is, om te laten checken waar je tekorten hebt. Magnesium, vitamine C, vitamine A en E zijn ook belangrijk voor de huid.

■ CRÈMES
Vitamine A-zuur verkrijgbaar op recept via de arts is, als je het juist doseert, een van de beste crèmes die je kunt gebruiken in strijd tegen de huidveroudering. Begin voorzichtig met eenmaal per week een dun laagje en bouw het op naar een paar keer per week. Vitamine A-zuur draagt bij aan het verbeteren van de huid en versnelt de celvernieuwing.

Een ander krachtig middel is ascorbinezuur, pure vitamine C. Dat is wel gevoelig voor licht en lucht en verliest daardoor snel zijn werking. Kies daarom potjes met zo’n hoog mogelijke concentratie vitamine C en kijk uit naar een lucht- en lichtdichte verpakking. De houdbaarheid van het potje kan nooit heel lang zijn.

■ LASER
Een laserbehandeling stimuleert de aanmaak van collageen (bouwsteen van de huid), wat zorgt voor meer stevigheid van de huid. Daarnaast zorgt de warmte van de laser voor weefselkrimping, waardoor de huid fijner zal zijn van structuur en de doorbloeding wordt verbeterd. De huid krijgt zo een egalere kleur en een frissere uitstraling.

HIFU of Ultherapy kunnen ook goed voor huidverstrakking zorgen. De behandeling waarbij gebruik gemaakt wordt van ultrasound is geschikt voor het gezicht, de hals en de decolleté en werkt in op de diepere huidlagen. De bovenste huidlaag blijft intact. De hoogfrequente trillingen produceren energie, die in de huid wordt omgezet in warmte. Door die warmte ontstaat er een huidvernieuwing, waarbij rimpels verfijnen en de huid wordt verstrakt en gelift. Ook stimuleert de warmte de aanmaak van nieuw collageen. Voor beide behandelingen geldt: zorg ervoor dat je behandelaar een BIG-geregistreerd huidtherapeut, cosmetisch arts KNMG of dermatoloog is.

* De Koninklijke Nederlandse Maatschappij ter bevordering der Geneeskunst (KNMG) is een federatie van beroepsverenigingen van artsen en behartigt de belangen van artsen in Nederland.

Dit artikel van mij heeft eerder in Nouveau gestaan.

Wil je zeker weten dat je niks mist van BLOW? Abonneer je dan op de gratis nieuwsbrief.