Weg met de ouderdomsvlek

Naarmate we ouder worden krijgen we er steeds meer mee te maken: ouderdomsvlekken. Erg? Nee, maar het ontsiert de huid wel. Gelukkig valt er van alles tegen te doen.

Even leek het of ik de pigmentvlekken-dans ontsprong en ik gevrijwaard bleef van de zogenoemde ‘agespots’. Maar nee, ook ik moet eraan geloven. Ik heb ze aan de zijkant van mijn gezicht, op mijn handen en op mijn benen. Hoe komt het dat deze vlekjes naar boven komen als we ouder worden en wat kunnen we er tegen doen? Ik praat erover met dr. Aleida Dijkstra, cosmetisch dermatoloog, gespecialiseerd in pigmentvlekken en huidverbetering.
Dijkstra: ‘Ouderdomsvlekken, ook wel Lentigo Solaris of -vanwege de kleur- levervlekken genoemd, ontstaan door ophoping van pigment.  Als we jong zijn en blootgesteld worden aan de zon maakt het lichaam pigment aan om ons te beschermen tegen verbranding. Als we ouder worden raakt dat proces wat verstoord en wordt het pigment niet meer mooi verdeeld zoals vroeger, maar stapelt het zich op sommige plekken op. We spreken dan van hyperpigmentatie. Ouderdomsvlekken zijn pigmentvlekken, maar pigmentvlekken hoeven geen ouderdomsvlekken te zijn. Sproetjes en moedervlekken zijn ook pigmentvlekken maar die hebben niks met ouder worden te maken.’

Hoe komt het dat de een meer last heeft van ouderdomsvlekken dan de ander?
‘Dat heeft vooral te maken met de blootstelling aan de zon. Vrouwen die geboren zijn in de jaren ‘60 en ‘70 hebben in het algemeen vroeger veel onbeschermd in de zon gelegen. Bruin worden was het helemaal. Pigmentvlekken zijn een optelsom van al het teveel aan UV straling. De vorming begint dus al vroeg. Heb je je niet veel blootgesteld aan de zon, dan is de kans groot dat je nauwelijks pigmentvlekken hebt. Maar erfelijkheid, je persoonlijke herstelmechanisme en andere factoren kunnen ook een rol spelen. Zo kan een niet goed werkende bijnier ook invloed hebben op de vorming van pigment.’

Er zijn crèmes waarvan gezegd wordt dat ze pigmentvlekken lichter maken of doen verdwijnen. Kan dat?
‘Niet echt. Pure Vitamine A zuur – op recept verkrijgbaar- en pure crèmes met vitamine C, die beide voor celvernieuwing zorgen, doen wel iets maar in lichte mate. Met zogenoemde bleekmiddelen moet je uitkijken. Sommige ingrediënten kunnen irritaties geven en het tegenovergestelde bereiken.’

Wat is het verschil tussen bleekmiddelen zoals hydrochinon en azelainezuur crème, en blekende ingrediënten in huidverzorgende crèmes zoals vit C, arbutine, niacinamide, kojic acid en fruitzuren?
‘De eerste twee worden alleen op recept voorgeschreven en zijn effectief. De blekende stoffen in crèmes die over de counter verkocht worden werken zeer licht en ook alleen in voldoende concentratie, en zullen alleen bij oppervlakkige lichte pigmentatie iets kunnen helpen. Het beste wat je kunt doen is een goede UVblock gebruiken tegen UVA en UVB-stralen. Dat voorkomt dat de vlekken donkerder worden en dat er nieuwe bijkomen. Ouderdomsvlekken kun je wel heel goed ‘wegpoetsen’ met cosmetische behandelingen.’

Welke cosmetische behandeling werkt het best?
‘Met  behandelingen als microdermabrasie, peelings en microneedling kun je wel iets bereiken maar verreweg het beste werkt IPL (Intense Pulsed Light, red. ) ook wel flitslamp genoemd. Het is een methode die vergelijkbaar is met laser maar bij IPL wordt er gebruik gemaakt van meerdere soorten licht. Laserlicht is licht van 1 golflengte, het licht wordt gebundeld door 1 laserstraal en werkt daardoor net iets minder goed tegen deze vlekjes dan IPL. Er bestaan echter ook pigmentlasers, ook wel SNIP lasers genoemd, waarbij speciaal licht wordt gebruikt dat door pigment wordt opgenomen. Dit is ook een goede methode om korte metten te maken met het pigment. Zelf werk ik het liefst met IPL. Meestal zijn 2 a 3 behandelingen voldoende. Voor de donkere huid met pigmentvlekken zijn niet alle IPL apparaten geschikt. De BBL (een afkorting van Broad Band Light, red), een apparaat dat ook berust op IPL technologie, is wel geschikt voor de donkere huid. Pigmentvlekken geven vaak nog eerder een ouder uiterlijk dan rimpels dat doen. Na het weghalen van pigmentvlekken zien mensen er al gauw een paar jaar jonger uit, mede doordat IPL ook de structuur van de huid verbetert.’

Ik heb eens een paar IPL behandelingen laten doen. De pigmentvlekken verdwenen inderdaad maar na verloop van tijd kwamen ze op dezelfde plek weer terug.
‘Dan denk ik dat je te maken hebt met ouderdomswratten, meestal zijn die wat ruwer en wratachtig maar kunnen ook vlak zijn en lijken op ouderdomsvlekken. Ook mensen die niet of nauwelijks in de zon komen, kunnen deze plekken hebben. Het zijn kleine huidafwijkingen goedaardige tumoren, die je heel gemakkelijk makkelijk weg kunt laten halen door ze met een wattenstaafje aan te stippen met stikstof. Het plekje bevriest en verdwijnt vervolgens. De huisarts kan dit ook doen.’

Hoe kun je pigmentvlekken het best camoufleren?
‘Met een bb-cream, foundation of sunblock met een tintje kun je pigmentvlekken al iets lichter maken, maar vaak blijf je ze toch nog iets zien. Je voorkomt dat door er eerst roze concealer op te doen. Breng vervolgens een iets dikkere laag foundation aan op het plekje, of een camouflage crème.’

Andere vlekken
Naast de lentigo solaris en de ouderdomswratten bestaan er nog twee andere soorten ouderdomsvlekken:

• De bloedblaartjes of ‘ruby spots’
  Deze ouderdomsvlekken zijn niet bruin maar rood of paars van kleur. Ze staan ook bekend als bloedblaartjes en zijn geheel onschuldig. Ze kunnen met een vaatlaser weggehaald worden.
• Witte ouderdomsvlekken
  Dit zijn witte ronde confetti achtige vlekjes van ongeveer 3 tot 8 mm die voornamelijk op armen, benen en op aan zon blootgestelde delen voorkomen. Weghalen kan niet, maar met een zelfbruinende crème kun je ze wel wat camoufleren.

Opgelet
Ouderdomsvlekken zijn onschuldig en zullen later nooit kwaadaardig worden. Maar, er bestaan 2 soorten huidkankers die op ouderdomsvlekken kunnen lijken.

1.    Lentigo maligna
Deze vorm van huidkanker lijkt op de gewone ouderdomsvlekken maar is vaak wisselend donkerbruin tot zwart gekleurd en niet mooi rond of ovaal zoals een gewone levervlek. Een lentigo maligna komt voornamelijk voor bij blanke mensen boven de 70 jaar die een zonbeschadigde huid hebben en kan uitgroeien tot een melanoom

2.    Melanoom
Melanomen worden regelmatig aangezien als een oudersomsvlek omdat ze in het begin vaak klein en vlak zijn. Maar uiteindelijk hebben ze toch een heel andere structuur en kleur dan een ouderdomsvlek. Ze kunnen grijs, blauw, bruin en zwart worden. Bovendien is een melanoom asymmetrisch van vorm en kan soms grotere afmetingen aannemen tot aan enkele centimeters. Goed in de gaten houden dus.

 Dit artikel van mij is eerder verschenen in het tijdschrift Nouveau

Wil je zeker weten dat je niks mist van BLOW? Abonneer je dan op de gratis nieuwsbrief.