Balanceren kun je leren

Het verraderlijke van balans kunnen houden is dat je niet direct merkt wanneer het minder wordt. Je balans trainen is essentieel als je tot op hoogte leeftijd een beetje flexibel door het leven wil gaan. 

3 vragen aan bewegingswetenschapper Kenneth Meijer, supervisor onderzoekslijn Balans en Valpreventie.

Waarom is goed balans kunnen houden zo belangrijk?
“Met een goede balans val je simpelweg minder snel en kun je sneller en beter reageren op onverwachte obstakels. Op latere leeftijd gaat vallen al gauw gepaard met breuken en kneuzingen. 30% van 65plussers valt gemiddeld 1 keer per jaar. Hoe vroeger je jezelf uitdaagt als het om balans gaat, hoe beter. Angst om te vallen leidt al gauw tot minder beweging en dat gaat weer ten koste van je algehele gezondheid.”

Waardoor wordt je balans minder als je ouder wordt?
“Balans houden is een wisselwerking van verschillende factoren. Allereerst spelen je zintuigen een belangrijke rol. Je ogen kunnen hoogte en diepteverschillen waarnemen. Overal zitten sensoren op je huid die kunnen voelen en waarnemen. Zo voelen je voetzolen waar ze staan en waarop. Een andere factor is je evenwichtsorgaan en je brein die alle signalen ontvangt en weer terugkoppelt naar je spieren en ervoor zorgt dat je weer in een goede houding komt. Tenslotte heb je de spieren zelf die je houding en beweging moeten corrigeren als je uit balans raakt. Als je ouder wordt, gaan al die factoren achteruit. Je gaat minder zien, de kracht van je spieren neemt af en de processorsnelheid van je brein wordt minder.”

Kunnen we die achteruitgang tegengaan?
“Jazeker, je kunt door goede spiertraining en balansoefeningen tot zo’n 30% winst boeken. Daarbovenop kun je nog eens 20% beter worden door te leren omgaan met onverwachte gebeurtenissen. Wat heel goed werkt is mensen opzettelijk laten struikelen. Je moet dat natuurlijk voorzichtig doen, met bijvoorbeeld een veiligheidsharnas om vallen te voorkomen. Na 10 keer zie je dat mensen niet meer vallen en zich weten te corrigeren. Het mooie is dat het ook beklijft. Na een maand weet het lichaam nog goed te reageren en de val te voorkomen. Je bent nooit te oud om te leren struikelen. Een wandeling door het bos is met zijn obstakels en ongelijke ondergrond een goede oefening.

Wat het allerbest werkt is om al vroeg te signaleren wanneer je balans minder wordt. Dat begint al vanaf je veertigste. Automatisch maken we het ons zelf makkelijker door continu steun te zoeken, bijvoorbeeld aan de trapleuning als we de trap opgaan, of door zittend je schoenen of sokken aan te doen. Doe het niet, neem risico’s! Uiteraard staat veiligheid voorop, maar maak het jezelf niet makkelijk als het niet nodig is.”

Balansoefeningen

1. Door staand oefeningen te doen op een groot kussen, wiebelbord of andere instabiele ondergrond schakel je de gevoelige zintuigen in je spieren en huid uit, waardoor je moeite moet doen om balans te houden.
2. Ga op een been staan en maak een aantal kniebuigingen. Het liefst met je handen op de rug. Gaat dat goed doe dan de oefening met je ogen dicht.
3. Maak een parcours in je huis en hinkel van het ene naar het andere punt. Zo vang je twee vliegen in een klap: je maakt een explosieve beweging en traint je balans.
4. Tai Chi, Yoga en Suppen zijn sporten waarbij je goed leert balanceren.

Dit artikel van mij heb is eerder verschenen in het tijdschrift RADAR+

Wil je zeker weten dat je niks mist van BLOW? Abonneer je dan op de gratis nieuwsbrief.