De kunst van afvallen en niet meer aankomen
Waarom lukt het de een wel om af te vallen en op gewicht te blijven en de ander niet? Heeft het met aanleg te maken? Het soort dieet? Wies spreekt met psycholoog Wouter Cornet -die zelf 4 jaar geleden 33 kilo afviel- over succesvol gewicht verliezen. Hij schreef er een boek over: ‘Het gewicht tussen je oren.’
Tachtig procent van iedereen die gewicht verliest komt dit hele gewicht binnen een jaar weer aan en 95% heeft het verloren gewicht binnen drie jaar weer terug. Percentages waar je moedeloos van wordt. Toch blijft er ook een select groepje over dat er wel in slaagt om af te vallen en op gewicht te blijven. Waar zit ‘m dat in? Dat was de vraag waar psycholoog Wouter Cornet antwoord op zocht. Hij startte een wereldwijd onderzoek onder 100 mensen tussen de 21 en 69 jaar die gemiddeld 33 kilo zijn afgevallen en hun streefgewicht al meer dan 19 maanden weten vast te houden. Hij schreef er het boek ‘Het gewicht tussen je oren’ over.
Ik val meteen met de deur in huis: wat is het geheim van die mensen? Waarom slaagden zij er wel in?
“Één hele belangrijke factor die de succesvolle diëters gemeen hadden was dat ze een noodzaak voelden om af te moeten vallen. Bij de meeste succesvolle diëters was er sprake van een serieus probleem met hun gezondheid waardoor ze dachten: zo kan het niet verder. Ook het lage zelfbeeld en een gebrekkige fitheid konden de druppel vormen voor de succesvolle diëters. Het onderzoek liet zien dat de diëters die meerdere motivaties hadden om het gewicht aan te pakken het meeste succes hadden en het meeste afvielen. Dus vanwege de gezondheid én het lage zelfbeeld én de fitheid én het niet meer passen van kleding enzovoort. Deze optelsom van frustraties leidde tot het grootste succes.”
Je concludeert in je boek dat succesvol afvallen een mentale kwestie is, dat alles bepaald wordt door de kracht van je brein. Hoe werkt dat precies?
“Diëten is een mind game. Eten ook. Waar je eerst redenen bedacht om niet af te hoeven vallen -omdat je het overgewicht nog wel mee vond vallen- of lekker veel te kunnen eten -omdat je vond dat je het had verdiend- moet je nu redenen gaan bedenken om gezond te gaan eten bijvoorbeeld omdat je een gezonder gewicht wilt bereiken. Je gedachten bepalen namelijk je gedrag. Omdat de wens om veel te eten vooral een activiteit van je eigen brein is, moet je de set aan eetregels drastisch zien te veranderen. Je wil wel steeds de koelkast openen en eten pakken, maar je moet heel bewust je verstand gebruiken om het niet te doen. Dat is de crux. Je moet je drang om de trek te stillen te slim af willen zijn. Het meest simpele voorbeeld daarvan is dat je je favoriete snacks gewoon niet meer in huis haalt, want dan kun je je er ook niet meer aan vergrijpen. Een andere truc die werd genoemd is dat mensen de controle over het ongezonde eten overdroegen aan hun partner en hen opdroegen om hen alleen in het weekend iets ongezonds te geven. Of ze kochten alleen kleine verpakkingen om te voorkomen dat ze konden overeten. Veel succesvolle dieters pakten soms hun oude foto erbij van het moment dat ze nog veel overgewicht hadden. Iedere keer als ze de verleiding voelde om ongezond te eten pakte ze de oude foto om zich aan te herinneren dat ze nooit meer terug wilde naar dat gewicht.”
De meeste mensen in je onderzoek hadden eerdere lijnpogingen gedaan die telkens mislukten wat was de reden dat ze dit keer wel slaagden?
“Het grootste probleem, waardoor de meeste pogingen stranden, is dat mensen diëten zien als iets tijdelijks en dat ze zichzelf na een bepaald doel, of ideaal gewicht, te hebben bereikt weer toestaan om hun oude eetpatroon weer op te pakken. Als je succesvol een ideaal gewicht vast wilt blijven houden zul je vast moeten blijven houden aan een gezonde levensstijl.”
De motivatie vinden om te gaan lijnen, lijkt mij zelf niet zo moeilijk. Maar het volhouden… Hoe behoed je jezelf voor terugval?
“Ook de mensen uit het onderzoek waren af en toe teruggevallen, maar krabbelden dankzij hun sterke motivatie toch weer overeind . Uit het onderzoek kwamen verschillende motivatieversterkende factoren naar voren bij de succesvolle diëters. Eén opvallende ervan was plezier. Ik vond dat heel verrassend. Ze bleken namelijk bijna allemaal heel veel plezier te beleven aan het diëten en aan het succes van hun dieet. En dat motiveerde ze weer om door te pakken of vol te blijven houden. Daar had ik nog nooit een dieetgoeroe over gehoord of had ik nog nooit in een boek over gelezen. Sommige succesvolle diëters uit het onderzoek versterkten het eigen plezier door er een spel van te maken. Door zichzelf bijvoorbeeld om de afgevallen 5 kilo’s te belonen met een cadeautje. Zo kun je van alles bedenken om het leuk te maken. Belangrijk dus: probeer plezier te beleven aan je dieet of gewichtsverlies!”
Er werd gebruik gemaakt van verschillende diëten om af te vallen. Welk dieet blijkt het meest succesvol?
“Voor de één is koolhydraat-arm perfect, voor de ander is intermittent fasting ideaal. Weer een ander voelt zich goed bij een calorie beperkt dieet. Ieder moet doen wat bij hem of haar past. Het gaat erom dat je een dieetstijl vindt die bij je past en op een duurzame wijze in te passen is in je leven. De meest succesvolle diëter aan het onderzoek deed een puur natuurlijk dieet. Geen zakjes en pakjes maar alleen verse en onbewerkte producten. Dat is een way of life geworden en kostte haar geen enkele moeite om vol te houden.”
De mensen die aan het onderzoek meededen waren gemiddeld 33 kilo afgevallen. Een enorm gewichtsverlies. Net zoveel als je zelf ook afviel. Die mensen waren waarschijnlijk heel erg gemotiveerd omdat ze zorgelijk veel overgewicht hadden. Is het voor mensen die bijvoorbeeld ‘maar’ 5 kilo willen afvallen lastiger?
“Vijf kilo afvallen is op zich niet zo moeilijk. Maar mensen die dat willen zullen wel eerder geneigd zijn om, als ze hun doel hebben bereikt, hun oude levensstijl weer op te pakken. Ik heb dat vroeger zelf ook vaker gedaan. Even 10 kilo afvallen en daarna weer gewoon gaan genieten van mijn ongezonde eetpatroon. In het onderzoek kon ik de kracht van verschillende motivaties meten en kwam duidelijk naar voren dat de motivatie om alleen het uiterlijk te verbeteren de zwakste motivatie was om af te vallen. De mensen die dit als motivatie gebruikten vielen gemiddeld minder af en bleven korter op een ideaal gewicht dan het gemiddelde van de onderzoeksgroep. Als je slechts 5 kilo overgewicht hebt is de kans klein dat je overgewicht een negatieve invloed heeft op je gezondheid of zelfbeeld. Dus zullen dat niet snel motivatie bronnen zijn die hebben meegespeeld in het gewichtsverlies van 5 kilo. Toch is het met de juiste mindset natuurlijk ook mogelijk om die paar kilo’s blijvend kwijt te raken”
Succesvol afvallen
Kilo’s geluk
Mensen met overgewicht denken vaak dat ze gelukkig worden van ongezond eten en drinken. Misschien is dat op heel korte termijn ook wel zo, maar op lange termijn word je vele malen gelukkiger als je het ongezonde eten kunt laten staan en je eetgedrag leert controleren. Ook het gevoel van zelfvertrouwen stijgt enorm.
De noodzaak voelen
Wat goed kan werken om de urgentie te voelen is om online te onderzoeken wat de risico’s zijn van overgewicht. Deze lijst is namelijk vele malen langer dan de meeste mensen denken. Bij veel succesvolle diëters uit het onderzoek leidde de bewustwording van de gezondheidsrisico’s tot een schrikreactie waardoor ineens de knop omging en een start met het dieet werd gemaakt.
Weg met de favoriete ongezonde snack
Het resoluut stoppen met het eten van je favoriete ongezonde snack blijkt de beste oplossing om veel kilo’s kwijt te raken en op ideaal gewicht te blijven. Als je ergens voorgoed mee stopt kun je ook niet meer in de verleiding komen om je er aan te vergrijpen.
Zorg dat je je zelf niets ontzegt
Als je zin hebt in een zak chips zeg je hardop: ik heb trek in een zak chips; ik mag ook een zak chips maar ik neem een handje noten. Het helpt!
Kook voor de hele week
Wie kent het niet; je komt thuis uit je werk, hebt honger en zin in iets lekkers. Even een snack wegwerken is dan sneller dan koken. Als je voor de hele week kookt, kun je snel gaan (gezond) eten en je honger stillen.
Wandel erbij
Een bezoek aan de sportschool bleek in het onderzoek van Cornet de meest voorkomende sportieve activiteit van de succesvolle diëters te zijn. Maar verrassend genoeg bleek de activiteit die op de tweede plek kwam te staan, wandelen, een nog sterker effect te hebben op het gewichtsverlies.
Stel kleine haalbare doelen
Steeds kleine en haalbare doelen stellen, zoals 2 kilo afvallen. Als dat lukt, motiveert deze succeservaring om door te pakken. Ook is het goed als je afspraken met jezelf maakt. Net als jezelf te programmeren met gezonde als-danleefregels. Bijvoorbeeld: als ik trek krijg, dan neem ik fruit of groente. Of: als er een trap is, dan pak ik die.
Dit artikel van mij is eerder verschenen in het tijdschrift Nouveau
Wil je zeker weten dat je niks mist van BLOW? Abonneer je dan op de gratis nieuwsbrief.
Plaats een Reactie
Meepraten?Draag gerust bij!