Er is een duidelijk verband tussen gezond ouder worden en gezonde darmflora

Ik weet niet wat het is, maar elke keer dat ik me lichamelijk of geestelijk niet goed voel, heb ik het idee dat de oorzaak in mijn darmen ligt. Het zal niet altijd kloppen, maar vreemd is de gedachte niet. Het is al heel lang bekend dat onze darmflora een grote invloed hebben op onze lichamelijke én geestelijke gezondheid. De darmflora, tegenwoordig beter bekend als microbioom, bestaan uit verschillende micro-organismen maar het zijn de bacteriën die duidelijk de hoofdrol spelen. Ze helpen bij de spijsvertering en zorgen voor een goede weerstand. Alles draait om de balans tussen goede en slechte bacteriën in de darm. Als de slechte de overhand krijgen, bijvoorbeeld door antibiotica, slechte voeding of chemicaliën, kunnen allerlei ziektes ontstaan, van overgewicht tot depressie.

Wat ik niet wist en wat ook nog niet zo lang bekend is, is dat er ook een relatie bestaat tussen een gezond microbioom en gezond ouder worden. Vorig jaar werd door Chinese en Canadese wetenschappers onderzoek gedaan naar de darmbacteriën van een grote groep kerngezonde negentigplussers. Wat bleek: de bacteriën hadden dezelfde gezonde samenstelling als die van gezonde dertigjarigen. Of de gezonde darmbacteriën nu een gevolg of oorzaak waren van de gezondheid van die fitte negentigplussers werd niet duidelijk, maar dat er een link is, is duidelijk. Eerder onderzoek met fruitvliegen liet al zien dat veroudering afgeremd wordt wanneer de darmflora van de vliegen worden ververst.

Zou het dan zo zijn dat wanneer ik mijn darmbacteriën gezond houd, ik minder snel verouder en langer gezond blijf?

Dat zou toch heel mooi zijn. Ik vraag het Willem de Vos hoogleraar microbiologie aan de universiteit van Wageningen. ‘Kijk,’ zegt hij, ‘dat het verouderingsproces bij muizen en fruitvliegen minder snel gaat wanneer hun darmbacteriën worden “verjongd”, wil nog niet zeggen dat dat ook bij mensen het geval is. Maar het vermoeden is er zeker. In principe neemt de diversiteit en stabiliteit van de darmbacteriën af naarmate we ouder worden. Dat komt onder andere doordat we minder bewegen, vaak slechter eten en meestal meerdere antibioticakuren achter de rug hebben. Ook gebruiken we meer maagtabletten, wat weer passage van bacteriën van buitenaf mogelijk maakt. Zo stapelt zich dat in de loop der jaren op. Vaak zie je bij ouderen die heel slecht of eenzijdig eten dat hun microbioom zo achteruit is gegaan dat ze helemaal geen weerstand meer hebben. Gecombineerd met antibioticagebruik kunnen ze in extreme gevallen alleen nog maar beter gemaakt worden door fecale transplantatie, het inplanten van fecale bacteriën van iemand anders in de darmen.’

Het is dus hoe dan ook belangrijk dat we onze darmbacteriën gezond houden, dat de diversiteit goed blijft. Hoe krijg je dat het beste voor elkaar?

‘In de wetenschap wordt hard gewerkt aan een methode om gunstige bacteriën uit de darmen te isoleren om ze vervolgens in een pilletje te stoppen. Die pil zouden we dan kunnen gebruiken als nieuwe generatie probiotica. Ook wordt gekeken naar betere mogelijkheden voor fecale transplantatie, zeg maar poeptransplantatie. Maar voordat die pil er is en transplantaties makkelijker worden, zijn we weer een paar jaar verder. We kunnen intussen veel zelf doen. Voeding en bewegen hebben zo’n grote invloed op de samenstelling van je darmbacteriën. Met een paar dagen anders eten kun je de samenstelling van de darmbacteriën al veranderen. Vooral vezelrijke groenten hebben een gunstige invloed op de darmen en hun bacteriën. Je kunt ook denken aan voedingssupplementen als inuline, pectine en soms ook FOS (fructooligosaccharide).’

Voor mij is het duidelijk. Eigenlijk kan een goede diversiteit van de darmbacteriën worden gezien als een biomarker van gezond ouder worden, net zoals een gezonde cholesterolspiegel een biomarker is van een gezond hart- en vaatstelsel. Ik geloof er heilig in dat je langer gezond blijft en ouder wordt wanneer je darmflora gezond zijn. Ik ga er in elk geval alles aan doen om het leven in mijn darmen jeugdig te houden.

Zo houd je een gezond en jong microbioom:

·      Vezelrijke groenten zoals andijvie, broccoli, zoete aardappelen en schorseneren.
·      Veel water drinken.
·      Bewegen en nog eens bewegen.
·      Gefermenteerd eten zoals yoghurt en rauwe zuurkool kan de groei van gezonde darmflora bevorderen.

p.s. 1 Rauwe gefermenteerde zuurkool maak je gemakkelijk zelf door witte kool fijn te snijden en met zout te kneden, waardoor vocht uit de bladeren wordt onttrokken. Je laat de kool met het vocht een week of twee staan en voilà, je hebt zuurkool met levende bacteriën. En je bent nog hip ook, want fermenteren wordt een steeds grotere trend.

p.s. 2 Wist je dat we maar liefst 1,5 kilo aan bacteriën met ons meedragen?

dit artikel is eerder verschenen in Nouveau

Wil je zeker weten dat je niks mist van BLOW? Abonneer je op de gratis nieuwsbrief.