Hoe je de lengte van je telomeren kunt beïnvloeden

Het feit dat we ouder worden en ons lichaam steeds krakkemikkiger, heeft veel te maken met onze telomeren. Onze wat? Ja het onderwerp vraagt om een kleine biologieles maar is absoluut de moeite waard om er meer over te weten. Want, onze telomeren laten zien hoe oud we feitelijk zijn en hoe lang we nog te leven hebben.

Ons lichaam bestaat uit triljoenen cellen die zich continue delen. Dode cellen worden zo vervangen door nieuwe. Bij elke deling worden de chromosomen, het erfelijk materiaal in de vorm van lange slierten, gekopieerd. Maar dat kopiëren gaat niet helemaal perfect want bij elke deling wordt het laatste kleine stukje van het chromosoom overgeslagen. Om te voorkomen dat telkens erfelijke informatie verdwijnt, zitten er aan de uiteinden van de chromosomen een soort beschermkapjes, de telomeren. Je kan het vergelijken met de plastic hoesjes die schoenveters tegen rafelen beschermen. Elke keer als een cel zich deelt worden de telomeren korter. Op een gegeven moment worden ze zo kort dat ze de chromosomen niet meer kunnen beschermen. (Net zoals de veter gaat rafelen als je hoesje loslaat). De cel kan zich niet meer delen en komt in een soort oudedagsmodus of gaat dood. Het zijn die oude cellen of de afwezigheid van cellen die voor ouderdomsziekten als suikerziekte, COPD en artrose zorgen. Hoe korter de telomeren hoe ouder dus het lichaam.

Nu is natuurlijk de vraag; kunnen we niet iets doen om de slijtage van die telomeren te remmen?
Als er iemand is die daar antwoord op kan geven, dan is dat Peter Lansdorp. Hij is hoogleraar verouderingsbiologie aan het UMCG en doet al jaren onderzoek naar de oorzaken van veroudering. Prof. Lansdorp: ‘In de vroeg embryonale groeifase zorgt het enzym telomerase ervoor dat telomeren na celdeling telkens hersteld worden. Als we volgroeid zijn komt telomerase nog wel in bepaalde cellen voor maar over het algemeen hebben we er te weinig van om het verkorten van telomeren te voorkomen. Nu worden er overal middeltjes aangeboden die claimen telomerase na te bootsen of de aanmaak van het enzym te stimuleren. Er is echter onvoldoende bewijs dat ze werken en dat is misschien maar goed ook. Als je telomeren zou kunnen verlengen dan hebben ook vroegstadige kankercellen daar profijt van, die zouden weer kunnen gaan groeien. Ook is er nog geen bewijs dat je het verkorten van telomeren kan tegen gaan met een pil of voedingssupplement.

Wat jammer nu, ik kan dus niet iets doen om slijtage en veroudering tegen te gaan?
Prof. Lansdorp: ‘Jazeker wel. Uit onderzoek is gebleken dat mensen met een ongezonde levensstijl over het algemeen kortere telomeren hebben dan mensen met een gezonde levensstijl. Ook blijkt stress een grote rol te spelen in de snelheid waarin telomeren verkorten.’

Gelukkig, ik heb het weer zelf een beetje in de hand. Maar hoe weet ik nu hoe mijn telomeren eraan toe zijn?
Prof. Lansdorp: ‘Er worden op verschillende plekken testen aangeboden, veelal middels een bloedonderzoek, om de lengte van de telomeren te meten. Zo zou je je biologische leeftijd kunnen bepalen en kunnen inschatten hoe lang je nog te leven hebt. Dat telomeren iets zeggen over hoe oud je feitelijk bent staat vast maar de uitslag van zo’n individuele test zegt echt te weinig. Er zitten te veel mitsen en maren aan.  Daarnaast zou je je kunnen afvragen wat je met zo’n uitslag doet. Genieten omdat je nog best jong bent voor je leeftijd? Of opeens heel gezond leven omdat je te maken hebt met vroegtijdige veroudering?’

De oorspronkelijke lengte van telomeren is genetisch bepaald. Maar hoe snel deze telomeren verkorten kunnen we positief (maar ook negatief) beïnvloeden.

Factoren die een positieve werking hebben op de lengte van de telemoren
– Een mediterraan dieet met veel groente, fruit en vette vis (omega 3 vetzuren)
– Calorierestrictie
– Veel bewegen.
– ontspanning

factoren die een negatieve werking hebben op de lengte van de telemoren
– Roken,
– veel alcohol,
– veel in de zon zitten
– stress
– de hele dag zitten
– overgewicht.

Dit artikel heb ik eerder geschreven voor Nouveau

Wil je zeker weten dat je niks mist van BLOW? Abonneer je dan op de gratis nieuwsbrief