nederland gezond

Hoe we onszelf en Nederland gezond kunnen krijgen

‘Hèhè dat werd tijd,’ dacht ik toen ik hoorde dat in het nieuwe coalitieakkoord plannen zijn opgenomen voor het invoeren van suikertaks. Ik hoop dat ze het ook echt gaan verwezenlijken, net zoals het verlagen van de BTW op groente en fruit, zodat we makkelijker gezonde keuzes kunnen maken. Ik ben niet van de betutteling maar wat mij betreft mag de overheid meer doen om mensen te helpen met gezond leven. Maar liefst 80% van alle aanbiedingen in de supermarkten is ongezond. Vind je het gek dat de helft van Nederland overgewicht heeft? Lekker zo’n zak winegums voor de helft van de prijs bij de kassa, hup in de kar. Het zou toch veel beter zijn als die er niet zou liggen? Niet dat ik de winkel of de overheid de schuld geef van mijn verkeerde keuzes, maar je moet wel heel sterk in je schoenen staan om niet in de verleiding te komen. Daar komt nog bovenop dat de Nederlandse gezondheidszorg zich vooral richt op genezing van ziekten en niet op het voorkomen ervan. Studenten geneeskunde leren op de universiteit nauwelijks iets over voeding, gezonde leefstijl of preventie. Artsen worden getraind om in te grijpen als iemand al ziek is, om pillen voor te schrijven als iemand al diabetes of dichtgeslibde aderen heeft. Misschien denk je ondertussen, dit verhaal gaat niet over mij want ik weet wel wat ik moet doen om gezond ouder te worden en om ziekten te voorkomen. Veel bewegen, gezond eten, goed slapen en zorgen voor de nodige ontspanning. Toch lukt het ons kennelijk niet, want 84% van de Nederlanders haalt het niet om 200 gram groente per dag te eten, terwijl de norm 250 gram groente per dag is. Bijna 50% haalt de beweegnorm van 2,5 uur matig intensief bewegen per week niet. De helft van alle chronische ziekten zoals diabetes type 2, hart en vaatziekten, kanker en depressies is het gevolg van een ongezonde leefstijl. Het lijkt wel alsof we het niet kunnen doorbreken. Wat kunnen we doen om dit probleem voor onszelf en voor de maatschappij nou eens goed aan te pakken?

Ik praat er over met Dr. Stefan van Rooijen, hij is huisarts en gepromoveerd op de introductie van een wereldwijd programma om patiënten fit te krijgen voor hun operatie: Fit4Surgery.

Eerst even over het succesvolle Fit4Surgery. Wat houdt het precies in?

“Fit4Surgery is een programma voor patiënten die geopereerd gaan worden en heeft als doel om de conditie van de patiënt te verbeteren, zodat iemand beter bestand is tegen de operatie. ‘Hoe fitter erin, hoe fitter eruit’. Het programma bestaat uit fysieke training, verbeteren van voeding, mentale begeleiding, het behandelen van specifieke ziekten of kwetsbaarheden zoals suikerziekte en het stoppen met roken en drinken van alcohol. Ook in de korte tijd die er soms is tussen moment van diagnose en operatie, kan de conditie flink verbeterd worden. Het resultaat van het programma is groot. Uit nationale en internationale studies is gebleken dat mensen die vier weken meededen aan het programma twee keer zo snel herstelden als de mensen die niet deelnamen. Daarnaast hadden de deelnemers 50% minder complicaties, lagen ze 2 dagen minder in het ziekenhuis en bespaarden ze per patiënt 1200 euro aan kosten uit. Het werkt dus echt heel goed.”

Leefstijl programma’s werken, ook om te voorkomen dat mensen ziek worden. Toch wordt maar 7% van alle zorgkosten besteed aan preventie. Wat is de reden waarom de overheid niet meer doet om aan preventie?

“Laten we dat vooral aan de overheid vragen. Als professional verbaas ik me er ook over. De redenen die ik ken zijn divers en complex. Allereerst vermoed ik dat er niet voldoende urgentie gevoeld wordt. Door corona is men nu wel met de neus op de feiten gedrukt. De meerderheid van de patiënten op de ic heeft overgewicht, hart- en vaatziekten, COPD of rookt. Ik hoop dat dit inzicht gaat helpen. Een andere belangrijke reden waarom de overheid niet meer doet, is dat er rapporten zijn vrijgekomen van het RIVM waaruit zou blijken dat preventie op langer termijn niet leidt tot vermindering van zorgkosten. De reden hiervoor is dat preventie vaak geen afstel, maar uitstel van een slechte gezondheid betekent. Simpel gezegd; wie afvalt, verlaagt zijn kans op hart- en vaatziekten op relatief jonge leeftijd maar vergroot daarmee zijn kans om op hoge leeftijd in een verpleeghuis te komen. De patiënt zelf wordt er dus wel beter van, maar de overheid niet. Er zijn op dit moment drie grote pandemieën gaande. Roken, waaraan al 8 miljoen mensen zijn overleden. Obesitas waaraan ruim 5 miljoen zijn overleden en corona waaraan ook ruim 5 miljoen mensen zijn overleden. Toch krijgt overgewicht en roken niet die aandacht die corona krijgt. Ten slotte speelt de commercie ook een belangrijke rol. Te vet, te zoet, te zout en verslavende sigaretten; het blijft goed verkopen. Tegen die miljardenindustrie is nauwelijks op te boxen. De leefomgeving maakt ons slachtoffer en daar moeten en kunnen we wat aan veranderen. 57% van de Nederlanders heeft 1 of meerdere chronische ziekten. De vraag is niet meer of we moeten veranderen maar wie, wanneer aan de slag gaat.

Wat kunnen huisartsen betekenen als het gaat om preventie en leefstijl?

“Een huisarts kan wel signaleren en de leefstijl bespreekbaar maken. Zo staat bij mij de weegschaal naast de deur en zijn er dagelijks patiënten die zich nog even willen wegen. Dit kan een gesprek openen naar meer. Vaak ligt aan een klacht of ziekte een ongezonde leefstijl ten grondslag. Als een patiënt pijnlijke knieën heeft dan zijn wij er om daar iets aan te doen. Nog onvoldoende om te zeggen dat dat door overgewicht komt als je ziet dat de patiënt te zwaar is. Toch moeten we dat wel gaan doen. Ik vind bovendien dat we ons als zorgprofessionals meer moeten verenigen om te benadrukken hoe belangrijk preventie is. Daarnaast kan intensievere samenwerking tussen gemeente, huisartsen, paramedici, en ziekenhuis leiden tot meer gezondheid.”

En wat kunnen we zelf doen?

“We weten inmiddels niet meer wat gezond leven is. We zitten de hele dag achter ons bureau of op de bank, eten bewerkt voedsel en maken het ons zo makkelijk mogelijk. We moeten kijken naar de oertijd en helemaal opnieuw beginnen. Terug naar onbewerkt voedsel en meer beweging. Het is goed om een lange termijn doelstelling te kiezen, bijvoorbeeld: ik wil later met mijn kleinkind naar Artis kunnen en met hem kunnen dollen, of: ik wil over 3 jaar de marathon lopen. Kijk vervolgens wat er nodig is om dat doel te bereiken en hoe je het doel kunt opknippen in haalbare kleinere doelen. Pak eerst de leefstijl aan waar bij jou de meeste winst te behalen is. Je moet je eigen urgentie creëren. Op het moment dat je te horen krijgt dat je ongeneeslijke ziek bent, zul je er alles aan doen om beter te worden. Die urgentie moet je ook voelen als je niet ziek bent.”

TIPS OM GEZOND TE BLIJVEN

  • Vul vier dagen achter elkaar de eetmeter van het Voedingscentrum in. Mijn Eetmeter is een app/online tool met een eetdagboek waarin je dagelijks invult wat je eet en drinkt. Zo krijg je een goed idee van wat je binnenkrijgt en of dat voldoet aan de juiste hoeveelheden en de juiste verhouding eiwitten, koolhydraten en vetten.
  • Zorg dat je de beweegrichtlijn haalt. In Nederland houdt dat in dat je 2,5 uur per week matig intensief beweegt; 2 keer per week spier en botversterkende activiteiten doet. Denk aan 2 x een uur fietsen of naar de sportschool; en dat je ieder half uur het zitten onderbreekt.
  • De alcohol-richtlijnen zijn aangescherpt. De maximumhoeveelheid is 1 glas per dag en minimaal 2 dagen per week geen alcohol. Let op: 1 glas is 100ml. De glazen zijn tegenwoordig zo groot dat er gemakkelijk 200 ml in kan.
  • Houd een week lang een slaapdagboek bij. Te vinden op thuisarts.nl. Op deze manier kun je een goed inzicht krijgen in je slaapprobleem. Een methode die echt goed helpt om beter te slapen is het volgen van een slaaprestrictieschema. Slaaprestrictie is een methode waarmee je de “overbodige wakker-lig-uren” weghaalt van je nachtrust, waardoor je ook echt sláápt wanneer je in je bed ligt. Je vindt het onder andere op https://www.slaapoefentherapie.nl
  • Weet je niet precies waar je moet beginnen of hoe je het moet aanpakken? Het boek Fit4Life, het doktersrecept van Dr Stefan van Rooijen geeft een compleet en praktisch leefstijlprogramma.

Dit artikel van mij is eerder verschenen in het tijdschrift NOUVEAU

Wil je zeker weten dat je niks mist van BLOW? Abonneer je dan op de nieuwsbrief.

0 antwoorden

Plaats een Reactie

Meepraten?
Draag gerust bij!

Geef een reactie