Zo krijg je een gezonde lever

Vermoeidheid, stress, vitaminetekort, suikerdrang, moeilijk afvallen, slaapproblemen kunnen allemaal het gevolg zijn van een vervette lever.  Steeds meer mensen krijgen er mee te maken. Belangrijk om er aandacht aan te besteden want het speelt een grote rol bij de ontwikkeling van hart en vaatziekten, diabetes en kanker. Gelukkig is er van alles aan te doen.

Een gesprek met voedingswetenschapper Amandine de Paepe

Het lijkt wel een nieuwe epidemie, zo vaak als ik de laatste tijd over leververvetting hoor en lees. Artsen en wetenschappers baren zich enorme zorgen want de lever is een van de belangrijkste organen die we hebben. Vermoeidheid, stress, vitaminetekort, suikerdrang, moeilijk afvallen, slaapproblemen kunnen allemaal het gevolg zijn van een vervette lever. Mocht je -net als ik dacht-, denken dat leververvetting wordt veroorzaakt door een te veel aan alcohol, dan heb je het mis. Nee, het gaat hier vooral om niet-alcoholische leververvetting, ook wel NAFLD genoemd (Non-Alcoholic Fatty Liver Disease) die wordt veroorzaakt door een ongezonde leefstijl. Een op de vier Nederlanders heeft er mee te maken en niet altijd wordt het herkend. Wat is een vervette lever precies, wat zijn de grote boosdoeners en hoe voorkomen of genezen we het? Ik praat erover met voedingswetenschapper Amandine de Paepe, auteur van het boek Er ligt meer op je lever dan je denkt.

Waarom is een gezonde lever zo belangrijk?
Amandine: ‘De lever is een van de belangrijkste organen die we hebben en heeft veel verschillende functies. Zo wordt een groot deel van onze energiehuishouding geregeld in de lever. De lever verwerkt eiwitten, vetten en koolhydraten tot bouwstoffen en energie en zorgt ervoor dat deze bouwstoffen op de juiste momenten ter beschikking worden gesteld aan andere organen. Maar de lever doet meer. Het filtert stoffen die schadelijk zijn voor het lichaam en verwerkt ze zodat ze uitgescheiden kunnen worden via de gal, urine en ontlasting. Alcohol en geneesmiddelen bijvoorbeeld worden op deze manier onschadelijk gemaakt. De lever produceert bovendien ook levensbelangrijke eiwitstoffen voor de aanmaak van hormonen en je immuniteit. Dagelijks stoomt er meer dan 2000 liter bloed door je lever! De lever is dus cruciaal en niet enkel een detoxmachine van alcohol.’

En hoe ontstaat dan leververvetting?
‘De grootste boosdoener is fructose, dat in allerlei bewerkte voedingsmiddelen zit. Het wordt als zoetstof in bijvoorbeeld koek, snoep en frisdrank gebruikt. Je lever kan maar een beperkte hoeveelheid hiervan omzetten in energie. Krijg je te veel fructose binnen dan kan maar een deel omgezet worden in glucose. De rest wordt omgezet in vet. De ophoping van vetten in de levercellen noem je leververvetting. De Westerse leefstijl heeft geleid tot een sterke toename van het aantal personen met leververvetting. Alcohol blijft natuurlijk ook een grote vijand van de lever. Slechte voeding, weinig beweging, stress; het draagt allemaal bij aan een overbelaste lever.’

Hoe weet je of je te maken hebt met leververvetting?
‘De meeste mensen met een vervette lever weten dat niet, omdat je er in eerste instantie niks van merkt. Dat is meteen ook het verraderlijke. Klachten treden pas na verloop van tijd op. Moeilijk kunnen afvallen, hormonale disbalans, veel wakker worden, zweten, vermoeidheid, huidonzuiverheden en zelfs verminderede vruchtbaarheid kunnen allemaal het gevolg zijn van een vervette lever. Geregeld worden déze klachten behandeld, terwijl de oorzaak niet wordt weggenomen. Neem slaappillen, die zorgen misschien dat je beter slaapt, maar maken het leverprobleem alleen maar erger. Als de klachten optreden is de ziekte vaak al ver gevorderd en kan het leverontsteking (hepatitis, red) veroorzaken. Zo’n ontsteking kan weer littekenvorming in de lever tot gevolg hebben en uiteindelijk leiden tot levercirrose. Dat laatste is levensbedreigend. Leververvetting wordt vaak bij toeval ontdekt tijdens een echo van de bovenbuik of door afwijkende bloedwaarden bij een onderzoek voor andere klachten.  Ook kan met een fibroscan de mate van leververvetting en de hoeveelheid littekenweefsel (fibrose, red.) in de lever gemeten worden. Eigenlijk zouden mensen met overgewicht, diabetes, of hart- en vaatproblemen op leververvetting gescreend moeten worden. Hoewel leververvetting meestal gepaard gaat met overgewicht en diabetes kunnen ook slanke mensen ermee te maken krijgen als ze ongezond leven. Het goede nieuws is dat de lever een herstelorgaan is. Zolang er geen sprake is van cirrose is, kan een vervette lever weer helemaal gezond worden.’

Hoe pakken we dat het best aan?
‘Het beste is natuurlijk voorkómen, maar zolang er geen sprake is van levercirrose kun je alle opgelopen schade in de lever weer ongedaan maken. Met gewichtsverlies en gezond onbewerkt voedsel bereik je het meest. Uiteraard is het belangrijk om de inname van alcohol tot het minimum te beperken. Daarnaast draagt voldoende beweging ook bij aan het gezond houden van de lever. Af en toe vasten is goed om de lever te laten herstellen. We eten vaak aan een stuk door. Het helpt als we de lever rust geven.’

Kun je je lever ook gezond krijgen met detoxdrankjes of voedingssupplementen?
‘Studies naar supplementen voor de gezondheid van de lever hebben grotendeels geconcludeerd dat bepaalde kruiden, vitaminen, mineralen en andere voedingsstoffen gunstig kunnen zijn als je een leveraandoening hebt. Denk aan glutathion, choline, artisjok en rammenas. Er is alleen geen voldoende bewijs dat supplementen of drankjes nuttig of noodzakelijk zijn als je lever gezond is. Drink in ieder geval geen sapjes op basis van fruit. Door de suiker die erin zit belast je de lever alleen maar. Puur groentesap kan wel een detox geven.’

Amandine’s tips voor een gezonde lever

“ Alles begint bij gezonde voeding”

• Drink voldoende water, minstens 1,5 liter per dag.
• Er is een duidelijk verband tussen het hebben van veel suikerpieken en een overbelaste lever. Suikerpieken ontstaan doordat we te veel en te vaak eten. Vermijd daarom tussendoortjes, eet meer groenten (600 gram per dag) en ga voor een hartig in plaats van een suikerrijk ontbijt. Nog een goede tip voor een stabiele suikerspiegel ; combineer fruit altijd met een eiwitbron
• Vermijd zoveel mogelijk dierlijke vetten
• Eet zo min mogelijk bewerkte producten en kant- en klaarmaaltijden.

Dit artikel is eerder verschenen in het tijdschrift Nouveau

Wil je zeker weten dat je niks mist van BLOW? Abonneer je op de gratis nieuwsbrief.