Nog even over het gordelroosvaccin

Een tijd geleden had ik het met vriendinnen over gordelroos. Een van ons is huisarts en vertelde hoe ziek je daarvan kunt worden en dat de pijn die erbij kan komen kijken, ook nog eens heel lang kan duren. “Daarom heb ik me ertegen gevaccineerd” zei ze.  Regelmatig heb ik daarna gedacht: zal ik het ook niet eens doen? Maar ja, je moet het zelf betalen en ik ben gezond, zo’n vaart zal het toch niet lopen?  Deze week was vaccinatie tegen gordelroos volop in het nieuws omdat uit onderzoek naar voren kwam dat het vaccin ook beschermt tegen dementie. Tijd om er even in te duiken.

Wat is gordelroos?

Gordelroos is een aandoening met pijnlijke kleine blaasjes. Meestal op het bovenlichaam of in het gezicht. Kenmerkend is dat het op één lichaamshelft zit. Gordelroos wordt veroorzaakt door het waterpokkenvirus. Ruim 95% van de kinderen die in Nederland opgroeien, heeft op de leeftijd van 6 jaar waterpokken gehad. Grote kans dat je het dus hebt gehad en gordelroos kunt krijgen, maar wil je het zeker weten dan kun je aan de huisarts of GGD vragen om een bloedtest om te kijken of je al dan niet antistoffen in je lichaam hebt tegen waterpokken. Het virus blijft aanwezig in het zenuwstelsel en kan later weer actief worden en gordelroos veroorzaken. Boven de 50 jaar, neemt het risico op gordelroos toe. Dit komt door natuurlijke veroudering van het immuunsysteem. Ook als je een verminderde afweer hebt door ziekte of medicatie heb je een grotere kans op gordelroos. Het begint met jeuk, een branderig gevoel en soms stekende pijn. Na enkele dagen zie je meestal blaasjes ontstaan. De blaasjes drogen in na 10 tot 14 dagen. De korstjes vallen er vanzelf af.

Is gordelroos ernstig?

Een op de vier personen in Nederland krijgt gordelroos. Gordelroos is in de meeste gevallen niet gevaarlijk, maar wel lastig en pijnlijk. In enkele gevallen treden complicaties op (verlies gezichtsvermogen) en kan zenuwpijn maanden of jaren aanhouden.

Wel of niet vaccineren?

De keuze ligt uiteraard bij jou. Je hoeft helemaal geen gordelroos te krijgen en als je het wel krijgt kan het ook zijn dat je er niet veel last van hebt. Maar ja, ben je net die pechvogel dan baal je misschien dat je niet gevaccineerd bent.  Het vaccin wordt voor speciale groepen met een medische achtergrond wel aangeraden. Zoals mensen met die een behandeling krijgen tegen kanker die het immuunsysteem onderdrukt of die HIV hebben. Het gaat er heel erg om hoe goed je afweersysteem is. Het RIVM zegt op hun site ook dat het nuttig kan zijn voor mensen boven de zestig omdat het immuunsysteem dan minder wordt. Vooralsnog zit het vaccin niet in het landelijk vaccinatieprogramma -vanwege te hoge kosten- dus je zult er zelf werk van moeten maken.

Hoe goed werkt het vaccin?

Bij mensen van 50 jaar en ouder beschermt het vaccin ongeveer 90%. Dat betekend dat van elke 10 gordelroosgevallen, er 9 worden voorkomen. Ook zorgt de prik ervoor dat je na gordelroos minder kans op aanhoudende pijnklachten hebt. Je hebt 2 prikken nodig. Hier moet enkele maanden tussen zitten. Je kunt bijwerkingen krijgen van de vaccinatie. Die zijn vaak iets erger dan bij de griepprik. Denk aan pijn op de plek van de prik, spierpijn, vermoeidheid, maag-darmklachten, hoofdpijn en koorts. Deze klachten duren over het algemeen 2-3 dagen. Het vaccin dat in Nederland wordt gebruikt is Shingrix® en is uitgebreid onderzocht en in 2018 goedgekeurd.

Beschermt het ook echt tegen dementie?

Ja, daar lijkt het echt op. Amerikaanse onderzoekers van de Stanford University onderzochten de gegevens van 280.000 ouderen in Wales die zeven jaar gevolgd werden.  Daarin ontdekten ze dat vaccinatie tegen gordelroos dementie met 20% verlaagt. In Wales kwam vanaf 2 september 2013 het vaccin tegen gordelroos beschikbaar voor ouderen geboren na 1 september 1933. Daardoor konden de onderzoekers goed het verschil in kaart brengen tussen mensen van dezelfde leeftijd (80) die wel en niet gevaccineerd waren tegen gordelroos. Hoe het vaccin het positieve effect geeft op de hersenen is nog niet helemaal duidelijk. Wel was opvallend dat vooral vrouwen profijt hadden van de gunstige ‘bijwerking.’

Waar en hoe kan ik me laten vaccineren

Je kunt het aan de huisarts vragen of een afspraak maken bij de GGD.  Kijk op https://www.vaccinatiesopmaat.nl/vaccinatie/gordelroos voor een GGD bij jou in de buurt. De prijzen verschillen her en der. Op deze site vind je ook de tarieven. Als ik kijk naar de GGD bij mij in de buurt ben ik voor twee vaccins € 418,- kwijt. Meestal liggen de kosten tussen de € 400,- en € 500,-  Een vaccinatie aanvragen bij de huisarts is goedkoper.

Ik heb besloten om de vaccinaties te nemen deze zomer (als mijn boek af is :-).

bronnen: Volkskrant 5 april, Thuisvaccinatie.nl, The Guardian, RIVM.nl

Wil je zeker weten dat je niks mist van BLOW? Abonneer je dan op de nieuwsbrief.