Waarom juist fietsen zo gezond is

Iedere vorm van beweging is goed, fietsen dus ook. Maar wat maakt deze bewegingsvorm zo gezond?

Wat zegt de expert?

Drie vragen aan bewegingswetenschapper Chris Brands (tevens fietsfanaat en sportinstructeur)

1. Wat maakt fietsen zo gezond?
   “Diverse onderzoeken hebben aangetoond dat fietsen de kans op diabetes type 2 en hart en vaatziekten verkleint, dat het een goede manier is om af te vallen, dat je er beter door slaapt, dat het goed is voor je spieren en dat het zuurstoftoevoer naar de hersenen bevordert. Maar dit zijn voordelen die ook voor veel andere duursporten opgaan. Wat fietsen zo uniek maakt is dat het niet gewichtsdragend is waardoor je je gewrichten nauwelijks belast. Dat geldt ook voor zwemmen, maar de fiets staat voor de deur, je kunt het altijd en overal doen. Daarnaast maakt het niet uit hoe goed of hoe slecht je conditie is. Als je fietst verbrand je net als bij andere vormen van beweging koolhydraten en vetten. Fiets je kort in een heel hoog tempo dan worden voornamelijk koolhydraten verbrand. Fiets je wat langer in een gewoon tempo dan verbrand je procentueel meer vet dan koolhydraten. We spreken dan van een lage verbrandingsgraad. Die lage verbrandingsgraad is nu net hetgeen wat fietsen zo gezond maakt. Bij fietsen train je voornamelijk grote spiergroepen zoals de hamstrings en de quadriceps in de benen. Daarmee zet je ook de stofwisseling in werking.”

2. Hoe lang en hoe vaak moet je fietsen wil je voordelen ondervinden?
   “Dat hangt een beetje af van de persoon en de situatie, zoals weersomstandigheid en soort fiets. Ga je uit van een gewone stadsfiets en een gewoon tempo, dan kun je tussen een half uur en drie kwartier fietsen aanhouden om voordelen te ondervinden van die lage verbrandingsgraad. Even op en neer naar de supermarkt in de buurt is dus niet genoeg. Tenzij je dat een paar keer per dag doet. Je kunt het dus bij elkaar optellen, maar vaak komen mensen op die manier toch niet aan dat minimum van een half uur. Kijken we naar de beweegrichtlijnen van de Nederlandse Gezondheidsraad dan moeten we 150 minuten per week matig tot intensief bewegen. Met een 2 a 3 keer per week een flink half uur fietsen word je dus al echt een stuk gezonder. En die voordelen zijn niet gering. Ben je eenmaal getraind dan moet je het tempo iets verhogen om diezelfde verbrandingsgraad te realiseren.”

3. Voor wie is fietsen vooral goed, en voor wie juist niet?
   “Fietsen is voor iedereen goed omdat je er alle kanten mee uit kunt. Je kunt er een hoog intensieve sport en laag intensieve sport van maken. Het is voor arm en rijk. Voor mensen met overgewicht is het helemaal een ideale bewegingsvorm omdat je in een laag tempo kunt beginnen, je vet verbrandt en nog belangrijker; je gewrichten niet belast. Het grootste effect heb je natuurlijk als je er gezond bij eet.”

Vergelijk andere vervoersmiddelen

Stel je gaat bij iemand op bezoek die 25 kilometer verderop woont, wat is de gezondheidswinst als je die afstand aflegt op een gewone fiets, een racefiets, een elektrische fiets of met de auto?

Hoeveel calorieën je verbrandt met fietsen hangt af van heel veel factoren zoals je stofwisseling, je gewicht, je leeftijd, het soort fiets en het weer. Je zou het eigenlijk met een vermogensmeter moeten meten. Maar ga je uit van gemiddelden en iemand van 70kg dan levert dat het volgende op.

Met een gewone fiets in een gewoon tempo fiets je ongeveer 12 km per uur en doe je er ongeveer 2 uur over. Je verbrandt 560 kcal. Omdat de weerstand hoog is en de duur lang, is de vetverbranding bij de gewone fiets het hoogst.

Met een racefiets ga je al gauw 21 km per uur waardoor je er iets meer dan een uur over doet. Je verbrandt 560 kcal. Ongeveer net zoveel dus, maar naar verhouding verbrand je meer koolhydraten en minder vetten dan bij de gewone fiets. Dus als je puur naar de gezondheid kijkt is de gewone fiets beter.

Met de elektrische fiets met flinke ondersteuning rijd je ook ongeveer 21 kilometer per uur. Maar van het uur dat je onderweg bent, ben je maar een kwartier zelf actief. Als je uitgaat van een gewoon fietstempo verbrand je dan ongeveer 100kcal. Er is nog onvoldoende onderzoek gedaan naar het effect van de elektrische fiets op de stofwisseling, maar omdat er nauwelijks weerstand is, is het gezondheidseffect niet groot. Maar! Als je normaal gesproken de auto zou pakken op dit soort afstanden dan is de elektrische fiets opeens heel gezond.

Met de auto ben je er, uitgaande van 80km per uur, in ongeveer 18 min. Lekker snel maar voor je gezondheid doet het niks.

Op de fiets naar het werk

Fietsers hebben ten opzichte van automobilisten een grotere kans op een verkeersongeval en ademen dieper vervuilde lucht in. Toch vallen die nadelen in het niets bij de voordelen die fietsen oplevert. Fietsers hebben een hogere levensverwachting. Dat kwam duidelijk naar voren uit een onderzoek van de universiteit van Glascow, waarin werd bekeken hoe 365.000 Britten zich verplaatsten tussen huis en werk. Degene die op de fiets naar het werk gingen werden het gezondst oud. Vergeleken met de mensen die met de auto, bus of trein gingen hadden de fietsers 41% lager risico om vroegtijdig te overlijden, 45% minder kans op kanker en 46% lager risico op hartaandoeningen. De mensen die te voet naar hun werk gingen waren ook gezonder maar minder dan de fietsers.

Dit artikel van mij heeft eerder in het tijdschrift RADAR+ gestaan.

Wil je zeker weten dat je niks mist van BLOW? Abonneer je dan op de gratis nieuwsbrief.