Zon en huid: van zonnebrandcrème en vitamine D tot laserbehandelingen en handige apps
Dat de zon schadelijk kan zijn voor de huid, daar zijn we inmiddels wel van doordrongen. Smeren, smeren en nog eens smeren is het devies. Maar kunnen we eenmaal opgedane schade nog herstellen? Alles over de haat-liefde verhouding tussen zon en huid. Van pigmentvlekken tot laserbehandelingen en van zonnebrandcrème tot vitamine D.
4 vragen aan Dr. Daniel Kadouch, dermatoloog gepromoveerd op huidkanker.
We zijn meer gaan smeren en toch neemt het aantal gevallen huidkanker toe, hoe kan dat?
‘Dat heeft alles te maken met het feit dat we in de jaren ‘70 en ‘80 teveel onbeschermd in de zon hebben gelegen. Daar zie je nu de gevolgen van. Huidkanker is het gevolg van opstapeling van zonschade. Iemand die in zijn jeugd 5 keer verbrand is heeft al 2 keer zoveel kans om op latere leeftijd een melanoom te krijgen. Je kunt niet zeggen: vanaf nu ga ik goed smeren en dan komt het wel goed. Er zit een geheugenmechanisme in de huid. Maar er is nog een reden voor de toename van patiënten met huidkanker. De focus werd de afgelopen 20 jaar op smeren gelegd en minder op weren en kleren. Het op de juiste momenten de zon uitgaan en goede UV-werende kleding dragen zijn minimaal zo belangrijk. Alleen smeren is niet genoeg. Het aantal nieuwe patiënten met huidkanker is ruim twee keer zoveel als 30 jaar geleden’
Wat is het allerbelangrijkste waar je op moet letten als je zonnebrand koopt?
‘Ver bovenaan staat dat je een factor van minimaal SPF30 kiest. Je hebt duizend soorten en maten, maar kies er een die jij prettig vindt en waar je huid goed op reageert. Duur is zeker niet altijd beter. Wat je voor je lichaam gebruikt kun je bijna altijd ook voor je gezicht gebruiken. Je hoeft dus niet met 10 tubes op pad. Hoe korter de ingrediëntenlijst hoe beter. Vaak zitten in dagcrèmes ook een zonnefilter, maar dat is voor een dag in de zon niet voldoende. Bovendien moet je dik smeren en iedere twee uur herhalen; dat doe je niet snel met dagcrème. Maar nogmaals, UV werende kleding, inclusief hoeden en zonnebrillen, zijn minstens zo belangrijk als zonnebrandcrème.’
Hoe kun je pigmentvlekken veroorzaakt door de zon verwijderen?
‘Onder pigmentvlekken verstaan we bruine verkleuringen van de huid en je hebt ze in alle soorten en maten. Van melasma -zoals het zwangerschapsmasker- en sproeten tot moedervlekken en levervlekken. Die levervlekken, ook wel lentigo solaris of ouderdomsvlekken genoemd, nemen toe bij het ouder worden. Het is een pigmentstoornis veroorzaakt door de zon. De meest effectieve manier om die te laten behandelen is met een speciale pigmentlaser. Meestal zijn er 1 tot 3 behandelingen nodig. Pigmentvlekken die bovenop de huid liggen zoals ouderdomswratten kunnen goed behandeld worden door bevriezing met stikstof.’
Wordt huidkanker altijd door de zon veroorzaakt?
‘Bijna altijd wel, maar ik heb ook wel eens iemand gezien met huidkanker op de voetzool of een andere plek die niet wordt blootgesteld aan de zon. Ouderdomsvlekken zullen echter nooit kwaadaardig worden.’
Praktische Brochure
Wil je checken of je zonnebrandcrème vrij is van microplastics, hormoonverstorende stoffen en geurstofallergenen? Download dan de brochure van Tegengif. https://www.tegengif.nl/de-schaduwkant-van-zonnebrand/
Is het ernstig?
Huidkanker ontdekken
- Basaalcelcarcinoom
Dit is de minst kwaadaardige vorm van huidkanker. Een basaalcarcinoom groeit langzaam en zaait bijna nooit uit. Te herkennen aan een plekje wat slecht geneest, meestal op hoofd of hals. Soms bloedt het een beetje, soms is het een glazig bultje of een soort puistje. - Plaveiselcarcinoom
Komt vooral voor op lichaamsdelen die vaak in de zon komen, zoals het gezicht en de bovenkant van de handen. Is kwaadaardiger dan basaalcelcarcinoom en kan uitzaaien als het te laat ontdekt wordt. Wordt operatief weggehaald. Het zijn meestal pijnlijke bultjes die langzaam groeien, maar het kunnen ook zweertjes zijn die slecht genezen. - Melanoom
Dit is de meest kwaadaardige vorm van huidkanker en zaait vaker uit. De meeste melanomen zijn goed operatief te behandelen als ze vroegtijdig ontdekt worden. Ze ontstaan vaak uit moedervlekken en zien er opvallend afwijkend uit. Ze kunnen tot donkere of gekleurde pigmentvlekken uitgroeien.
Twijfel je? Raadpleeg dan je huisarts of dermatoloog.
Zonschade herstellen
90% van alle huidveroudering van rimpels tot pigmentvlekken wordt veroorzaakt door de zon.
- Met huid-verbeterende behandelingen zoals laser, microneedling en een sterke peeling kunnen fijne lijntjes en vlekken worden vervaagd. Pigmentvlekken kunnen na zo’n behandeling op den duur wel weer terugkomen.
- Vitaminecrèmes zoals pure Vitamine A zuur – op recept verkrijgbaar- en pure vitamine C kunnen zorgen voor celvernieuwing, maar verwacht er niet te veel van. Vitamine E kan pigmentvlekken helpen verminderen en beschermt de huid tegen schade van buitenaf.
- Met zogenoemde bleekmiddelen moet je uitkijken. Huidverzorgingsproducten met anti-pigment zijn populair maar doen meestal niet veel. Daarnaast kunnen ingrediënten gericht op de huid lichter te maken juist voor irritatie zorgen en het tegenovergestelde bereiken.
Handige Apps
UV lens
Deze gratis app vertelt hoe sterk de UV straling is op de plek waar je bent en geeft waarschuwingen of het al dan niet veilig is om naar buiten te gaan.
Sunface
Een confronterende gratis app. Door een selfie te maken en vervolgens jouw huidskleur te selecteren krijg je een oudere versie van jezelf te zien met de gevolgen van zonschade. Verder krijg je nog advies over hoe je jezelf kunt beschermen en hoe je je huid kunt controleren voor tekenen van huidkanker.
SkinVision
Betaalde app (€ 6,99 ), wordt door sommige ziektekostenverzekeraars vergoed. Hiermee controleer je makkelijk en snel moedervlekken op je huid. Je maakt een foto van het verdachte huidplekje en de app checkt of het ok is of niet. Niet 100% betrouwbaar maar voor de bewustwording en het bijhouden van veranderingen een goede tool.
De nodige vitamine D
Met alle waarschuwingen voor de zon, zou je bijna van de schrik de zon gaan mijden en niet meer de deur uitgaan voordat je je driedubbel hebt ingesmeerd met factor 30. Toch is het ook belangrijk dat je dagelijks even ónbeschermd de zon ingaat. Zelfs het KWF raadt het aan. Het advies heeft alles te maken met de aanmaak van vitamine D dat onder invloed van zonlicht in de huid wordt aangemaakt en wat tegengehouden wordt door zonnebrandcrème. Vitamine D heeft allerlei gezondheid bevorderende effecten maar is vooral belangrijk om ontstekingsziekten tegen te gaan. 90% van de vitamine D die je nodig hebt, komt via de zon. Zonder zonlicht kom je nooit aan de benodigde hoeveelheid vitamine D, hoe gezond je ook eet en hoeveel vitamine D pillen je ook slikt. Twee keer per dag een half uurtje met blote handen en onbedekt gezicht buiten lopen zonder zonbescherming is daarom alleen maar aan te raden. Helemaal voor mensen met een donkere huid. Wordt het huidoppervlak dat bloot is groter dan heb je aan minder tijd voldoende. Het beste is om dit in de ochtend te doen of in de namiddag wanneer de UV-index (zonkracht) laag is. Want: hoe hoger de intensiteit van de zon, wat vooral ’s middags en in de zomer speelt, hoe minder tijd je buiten hoeft te zijn. In de winter is de kwaliteit van de UV-straling te gering om voldoende vitamine D aan te maken. Dan is bijslikken nodig (in overleg met huisarts). De zon is dus uitermate belangrijk, maar overmatige blootstelling en verbranden moet je zien te voorkomen.
Dit artikel heb ik eerder geschreven voor het tijdschift RADAR+
Wil je zeker weten dat je niks mist van BLOW? Abonneer je op de gratis nieuwsbrief.
Plaats een Reactie
Meepraten?Draag gerust bij!